Wat ik leerde van 5000 uur radio maken (en hoe jij dat kunt toepassen)

Het is doodstil in de studio. Nog drie seconden tot de rode ON AIR-lamp aangaat. Mijn hart bonkt in mijn keel, maar zodra ik begin te praten, voel ik me als een vis in het water. Na meer dan 5000 uur radio maken – van de lokale omroep in Zandvoort tot de nationale zender 3FM – heb ik waardevolle lessen geleerd die niet alleen van toepassing zijn op radio, maar op elke vorm van communicatie. In deze blog deel ik mijn belangrijkste inzichten, opgedaan in 15 jaar ervaring bij diverse radiostations, waaronder WildFM, KXradio en Haarlem105. Deze lessen zijn niet alleen waardevol voor aankomende radiomakers, maar voor iedereen die effectief wil communiceren in het bedrijfsleven.

De kunst van het improviseren

Geen enkele radio-uitzending verloopt precies volgens plan. Dat ontdekte ik al snel tijdens mijn eerste uitzendingen bij de lokale omroep. De gast komt te laat, de plaat start niet of de telefoonlijn valt uit. Juist door deze onverwachte situaties leerde ik dat improvisatie een van de belangrijkste vaardigheden is die je kunt ontwikkelen. Het is als een spier die je traint: hoe vaker je in lastige situaties belandt, hoe beter je ermee om leert gaan.

Het mooie van radio is dat je in oplossingen moet denken, niet in problemen. Een technische storing? Vertel een relevant verhaal dat aansluit bij het onderwerp of de muziek die net is gedraaid. Een afwezige gast? Schakel over naar plan B met een voorbereide playlist en interessante weetjes over de artiest. Deze flexibiliteit is ook in het bedrijfsleven goud waard. Of je nu een presentatie geeft die vastloopt of een belangrijke vergadering moet omgooien: de kunst van het improviseren redt je altijd.

De luisteraar is koning

Een cruciale les die ik al vroeg leerde tijdens mijn opleidingen bij de NPO, 538 en Qmusic: als presentator draait het nooit om jou. De luisteraar moet centraal staan in alles wat je doet. Waarom zou iemand naar jouw verhaal willen luisteren? Wat heeft diegene eraan? Deze vragen moeten voortdurend door je hoofd spelen tijdens het maken van radio.

Dit principe vertaalt zich direct naar marketing en communicatie. Tijdens mijn invalbeurten bij 3FM in de nacht ontdekte ik dat mensen zelfs op de meest onmogelijke tijdstippen met een reden luisteren. De vrachtwagenchauffeur die wakker wil blijven, de nachtverpleegkundige die afleiding zoekt of de slapeloze student die gezelschap wil. Door je constant af te vragen wat je publiek nodig heeft, creëer je content die raakt en blijft hangen.

Persoonlijke connectie maken

Radio is een intiem medium – veel intiemer dan bijvoorbeeld televisie. Meestal spreek je tegen één persoon die alleen in de auto zit of thuis aan het klussen is. Door ‘jij’ te gebruiken in plaats van ‘jullie’ creëer je direct een persoonlijke band. Vertel verhalen alsof je met een goede vriend praat. Deel persoonlijke ervaringen, maar maak ze relevant voor de luisteraar. Je zult merken dat dit veel meer reactie oproept.

Voorbereiding als fundament

Spontaniteit komt voort uit een goede voorbereiding. Dat klinkt tegenstrijdig, maar juist door je goed voor te bereiden, kun je losser en natuurlijker overkomen. Bij elk radiostation waar ik werkte – van WildFM tot KXradio – was voorbereiding de sleutel tot succes. Ken je onderwerp, doe research naar je gasten en anticipeer op mogelijke scenario’s. Gebruik kernwoorden, maar schrijf geen volledig script – dat klinkt onnatuurlijk.

Een goede voorbereiding geeft je het vertrouwen om af te wijken wanneer dat nodig is. Het is als een vangnet dat je de vrijheid geeft om te experimenteren. Bij alle stations merkte ik dat de beste spontane momenten ontstonden doordat ik zo goed voorbereid was dat ik me geen zorgen hoefde te maken over de basis. Dit geldt voor elke vorm van openbaar spreken. Of je nu een belangrijke vergadering leidt of een keynote speech geeft: een goede voorbereiding geeft je de vrijheid om in het moment te zijn.

De kracht van flow

Flow is cruciaal voor een goede radio-uitzending. Alles moet naadloos in elkaar overlopen: muziek, interviews, jingles en verhalen. Deze flow creëer je door bewust om te gaan met timing en energie. Bij 538 Hitzone leerde ik hoe belangrijk het is om de energie vast te houden en tempo te maken. Een goede presentator weet precies wanneer hij moet versnellen of vertragen.

De juiste flow ontstaat door een slimme combinatie van elementen. Sound-effects ondersteunen je verhaal, vormgeving zorgt voor herkenning en ritme, en de muziekkeuze bepaalt de sfeer. Bij Haarlem105 experimenteer ik nog steeds met deze elementen om de perfecte balans te vinden. Ook in andere vormen van communicatie is flow essentieel. Zorg voor een logische opbouw, variatie in tempo en soepele overgangen tussen onderwerpen.

Kort en krachtig

In radio leer je snel dat tijd kostbaar is. Vaak heb je maar 30 seconden om een verhaal te vertellen tussen twee platen door. Dit dwingt je om to-the-point te zijn en direct tot de kern te komen. Tijdens mijn opleidingen bij de NPO en 538 werd hier sterk op gehamerd: elk woord moet betekenis hebben. Hoe minder woorden, hoe krachtiger de boodschap.

Deze vaardigheid is onmisbaar in een wereld waar aandacht schaars is. Begin met een sterke opening die direct de aandacht grijpt. Stel een vraag of start met een herkenbaar moment voor de luisteraar. Gebruik concrete voorbeelden en vermijd onnodige details. Deze aanpak werkt niet alleen op de radio, maar ook in e-mails, presentaties en social media posts.

Na duizenden uren radio maken is één ding glashelder: effectieve communicatie draait om de perfecte balans tussen voorbereiding en spontaniteit, tussen professionaliteit en persoonlijkheid. De technieken die ik leerde bij verschillende radiostations hebben me gevormd tot wie ik nu ben. Want of je nu radio maakt of presenteert in het bedrijfsleven, uiteindelijk gaat het erom dat je verhaal blijft hangen en impact maakt.

Op zoek naar een ervaren presentator of interviewer die weet hoe je een verhaal vertelt dat blijft hangen? Met meer dan 5000 uur ervaring achter de microfoon bij diverse radiostations weet ik precies hoe je jouw boodschap overtuigend overbrengt. Of het nu gaat om het presenteren van een bedrijfsevent, het hosten van een podcast of het leiden van een talkshow – ik help je graag.